Breek me de bek niet open over de Nederlander en diens beperkingen. Verstandelijke beperkingen, om preciezer te zijn. Al wekenlang was zo klaar als een klontje wat er zat aan te komen. Maar het gros van de bevolking wachtte, met de groezelige hand aan het beduimelde glas, op een kluitje samengepakt aan de toog gelaten af tot de stamkroeg op last van de overheid tot nader order tot verboden terrein werd verklaard. Nog een rondje voor de hele zaak, jongens, terwijl het nog kan ...
Het is makkelijk om de zwartepiet aan de horeca toe te spelen. Of de concertzalen en theaters, nu we toch bezig zijn. Want wat zich aan infantiel kuddegedrag voltrekt rond een eredivisieduel, is natuurlijk kinderspel vergeleken bij een opvoering van Macbeth door het plaatselijk amateurtheatergezelschap in de provincie ... Misschien blijft het voetbal wel buiten schot om te voorkomen dat de overjarige pubers van Veronica Offside opnieuw bij gebrek aan andere gespreksstof offtopic gaan.
Alles om het maar niet te hebben over de verre vliegvakanties, die ook dit jaar koste wat kost doorgang moesten vinden. Of het genoeglijk samenzijn in familiekring of clubverband. Of de scholieren, die in de pauzes als een sprinkhanenplaag uitzwermen in de dichtstbijzijnde supermarkt, om zich daar ongehinderd te laven aan het lekkers dat zij in de schoolkantine niet kunnen krijgen. Dit laatste met dank aan de vooruitziende blik van bovenmeester De Jonge. Ook die heeft klaarblijkelijk zo zijn beperkingen.
Terwijl iedere groep van meer dan vier personen door bloeddorstige geüniformeerden met knuppels en traangas uiteengejaagd wordt, worden massale bijeenkomsten in kerken en moskeeën vooralsnog ongemoeid gelaten. Dít grondrecht is kennelijk voor de verandering wél heilig. Waarbij ter geruststelling van de Geertiaanse garde aangetekend zij dat de modale moslim grosso modo meer verantwoordelijkheidsgevoel aan de dag legt dan de zware jongens in Staphorst e.o. (relininja’s uit Tsjetsjenië en aanverwante achterstandsgebieden niet te na gesproken). In weerwil van wat in Mattheüs 18:20 geschreven staat, verzamelt de goegemeente aldaar zich tot op de dag van vandaag met honderden tegelijk in tot hun tot gebedshuis gepimpte boerenschuren, teneinde de Allerhoogste balkend op hele noten van hun erkentelijkheid voor deze geseling van hogerhand te verwittigen.
De hoofdreden waarom wij weer terug bij af zijn, is op de keper beschouwd doodeenvoudig. De boreale modderkruiper die in deze zompige contreien de dominante soort vormt, is grotendeels kleurenblind. Het stoplicht staat op rood óf op groen; meer smaken kennen ze niet. Daarom gebeuren juist bij oranje zoveel ongelukken. ‘Je kunt het altijd proberen’, lijkt in twijfelgevallen het motto. Of het nou stoplichten, kroegentochten of tripjes naar Griekenland betreft.
De enige manier om te voorkomen dat de Nederlander collectief aan de boemel blijft gaan alsof er geen vuiltje aan de lucht is, is dus de cafédeur dichtspijkeren en de biertap verzegelen. Liefst nog met wat prikkeldraad en een paar boetes erbovenop, just to make sure. Zoals de ervaringen bij de eerste lockdown bewezen, gaat het met een beetje geluk dan weer een tijdje de goede kant op. Totdat de overheid met de hand over het hart strijkt en het happy hour in oude luister herstelt. Dan lopen de kroegen - en de ic’s - in no time weer over, en begint de dodendans van voren af aan.
De gang van zaken bewijst maar weer dat muizen slimmer zijn dan mensen. Ons hoef je niks uit te leggen over exponentiële groei, zoals eenieder zal beamen die weleens een koppeltje knaagdieren over de vloer heeft gehad. Het is maar goed dat wij van nature solitaire en ingetogen beestjes zijn, anders zouden we dat virus eventjes een muizenkeutel laten ruiken. Wij muizen nemen tenminste onze verantwoordelijkheid. Wij wél.
Terwijl afstandsnormen en persoonlijke hygiëne blijkbaar onoverkomelijke struikelblokken vormen, mag het mondkapje zich in eenzelfde onverklaarbare populariteit verheugen als andere modeverschijnselen. Op het eerste gezicht is dat merkwaardig, want waar eerstgenoemde maatregelen hun effectiviteit in de praktijk hebben bewezen, zag het RIVM aanvankelijk weinig heil in deze nieuwe panacee. Nog steeds overigens, zij het binnensmonds. Waarbij eerlijkheidshalve niet onvermeld mag blijven dat de vorige baas van deze quasionafhankelijke overheidsclub zich achter de geraniums vandaan repte om z’n opvolger ostentatief in de wielen te rijden, op grond van het ijzersterke argument: baat het niet, dan schaadt het vermoedelijk óók niet. Ditzelfde kan uiteraard, met eenzelfde slag om de arm, worden gezegd van lila puntmutsen, geluksarmbandjes, tatoeages van zeemeerminnen en psalmgezangen in Staphorst e.o.
Nu staat zo goed als vast dat het virus zich vooral verspreidt via persoonlijk contact, zodat dichtbevolkte streken zoals Nederland luilekkerland zijn. Daarom is de redenering dat mondkapjes kunnen bijdragen aan een beperking van de verspreiding in ruimtes waarin veel mensen bij elkaar zijn of door elkaar bewegen, op zich best plausibel. Dat verklaart echter niet waarom de op andere fronten zo nonchalante Nederlander uitgerekend in dit opzicht roomser is dan de paus. Misschien wel van de weeromstuit, als een soortement aflaat. Zodat je eenzame fietsers amechtig over verlaten landweggetjes ziet peddelen met een mondkapje over de kaken, en daarboven de nobele blik van iemand die onbaatzuchtig de samenleving een enorme dienst heeft bewezen. Helaas krijgt de buitenwacht daar door de bewasemde brillenglazen bitter weinig van mee. Ook automobilisten worstelen zich, moederziel alleen, op de tast in hun gemotoriseerd beschuitblik door het verkeer met zo’n mombakkes voor, zonder aanwijsbare verklaring. Benieuwd of de extra verkeersongelukken ook onder oversterfte vallen.
En dan heb ik het niet eens over alle nuttige idioten voor wie het mondkapje letterlijk een modeaccessoire is, al dan niet uit eigen atelier. Voor die zelfnaaiers heb ik trouwens slecht nieuws. Behalve dat een couponnetje katoen met tijgerprint even virusdicht als een vergiet is, klopt het van overheidswege ter beschikking gestelde naaipatroon letterlijk voor geen meter. Het resulterende kapje past alleen als je net zo’n dikke kop als de koning of Grapperhaus hebt.
En als het om punchy slogans en kekke opdrukken gaat, kan ik er ook nog wel een paar verzinnen. Een masker in vleermuisvorm lijkt me een giller. Of de tekst ‘Read my lips’, ‘Kiss my ass’ of, op z’n Monty Pythons, ‘I like Chinese’.
Dat laatste kunnen we onszelf maar beter goed voorhouden. Want voor China zou de coronapandemie achteraf bezien weleens een blessing in disguise kunnen blijken, die de machtsbalans in de wereld langdurig verschuift. Mede dankzij de navelstarende imbeciel in Washington, die met een beetje pech nog vier jaar blijft plakken, en in het gunstigste geval het veld ruimt voor een andere hoogbejaarde. Wanneer in 2049 het honderdjarig bestaan van de Volksrepubliek wordt gevierd, zou het mij al met al nauwelijks verwonderen als het Standbeeld van de Onbekende Vleermuisvreter vanaf een ereplaats op het Plein van de Hemelse Vrede tevreden op de hossende mensenmassa neerkijkt.
Uiteraard wil dat - alle complotdenkers ten spijt - absoluut niet zeggen dat de Chinezen deze plaag met opzet op de mensheid hebben losgelaten. Maar toen de ernst van de situatie eenmaal duidelijk was, is de overheid daadkrachtig opgetreden. Niet echt subtiel, en met weinig respect voor mensenrechten. Hoewel dat niet alleen in China, maar ook in steeds meer Europese landen, eerder regel dan uitzondering wordt. Het resultaat is dat China na de eerste golf nagenoeg virusvrij lijkt te zijn gebleven: even doorbijten en daarna business as usual. Zonder mondkapjes en lockdowns. Terwijl we hier onder de bezielde leiding van Rutte en Brussel van de ene crisis naar de andere voortmodderen. Marchanderend met een bonte schare belanghebbenden en deskundologen, variërend van kroegbazen tot knotsgekke rappers en rastafari’s, en van pillendraaiers tot de KLM. En onze veelbezongen vrijheid gaat net zo goed voor de bijl, alleen duurt de doodsstrijd wat langer.
En nu maar wachten wat er gebeurt wanneer dat vaccin eindelijk arriveert. Het is allesbehalve ondenkbaar dat ook die operatie op een fiasco uitdraait, door het onvermijdelijke gesteggel met antivaxers, antroposofen en andere autisten, en last but not least de zware jongens uit Staphorst e.o.
En zodra die horde genomen is, krijgen de complottheoretici misschien tóch gelijk, en transformeren we allemaal in zombies. Maar dat zie ik op de lange duur sowieso wel gebeuren als we op deze voet verdergaan. In het ergste geval kunnen we altijd nog gezellig met z’n allen Chinees gaan eten in het land van oorsprong. Hoeven we ons niet meer druk te maken om de lockdown, en zijn de miljarden die in de KLM zijn gepompt toch nog ergens goed voor.